• Na czasie
    FOOTBALL
    Dzisiejsze słowniki podają dwie formy tego słowa: angielską football i spolszczoną futbol. Ta druga, jako częstsza, jest przytaczana na
    pierwszym miejscu, pierwszą można znaleźć jako odsyłacz. W polskich słownikach międzywojennych, w których wyrazy te pojawiły się po raz pierwszy, przewaga futbolu nad footballem nie była jeszcze widoczna – formy te podawano w różnej kolejności, a prócz nich notowano inne postaci oboczne: foot-ball i futbal. W powojennym słowniku Doroszewskiego adaptację footballu chciano chyba nadmiernie przyspieszyć, w rezultacie słowo to zostało w ogóle pominięte, a futbol odesłano do piłki nożnej. Dziś football w polskich tekstach pojawia się głównie w nazwach własnych – obcych lub polskich, pretensjonalnie zinternacjonalizowanych, por. „W tym dniu w Płocku odbędzie się «PLOCMAN FOOTBALL CUP ’98», czyli I Mistrzostwa w Komputerowej Piłce Nożnej o Puchar Prezydenta Miasta Płocka” (Tygodnik Płocki).
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PROTEKCJONALNY, PROTEKCYJNY
    Protekcjonalne zachowanie jest wyrazem czyjegoś poczucia
    wyższości i pobłażliwości dla osoby ocenianej jako mniej ważna: „Eksmałżonka przyszła ubrana z wyszukaną elegancją, prowokacyjnie wydekoltowana, pachnąca znakomitymi perfumami, z protekcjonalnym uśmiechem na twarzy…” (J. Janicki, A. Mularczyk, Dom). Protekcyjne działanie natomiast ma związek z protekcją – w wymiarze państwowym (np. protekcyjne cła) albo prywatnym (np. protekcyjny telefon). Wyrazy te mają źródło w łacińskim protegere ‛chronić’, przy czym protekcyjny to regularny przymiotnik od protekcja (por. lekcjalekcyjny i in.), protekcjonalny zaś to polski neologizm powstały na wzór pary pretensjapretensjonalny.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    GRECJA
    Grecja to nazwa pochodzenia łacińskiego, utworzona od nazwy ludów, które
    same siebie nazywały Hellenami, a które Rzymianie określali słowem Greaci. To łacińskie miano nawiązywało jednak do słowa greckiego, którym według Arystotelesa określano dawniej Hellenów.
    Mirosław Bańko
     
Słowo dnia: odwaga

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

90.J.2. [386] Wyrażenia typu: chyba, ewentualnie (...)
Wyrazy i wyrażenia typu: chyba, ewentualnie, na przykład, nawet, prawdopodobnie, przynajmniej, raczej, taki jak, zwłaszcza poprzedzamy przecinkiem, jeśli uwypuklają one treści zapowiedziane w członie poprzedzającym i mają charakter dopowiedzenia; w mowie byłyby one poprzedzane krótką pauzą, np.
W sklepie sprzedawano wiele towarów, na przykład meble.
Odwiedzamy się często, przynajmniej co drugi dzień.
Kupiłam sobie nowy kapelusz, taki jak twój.
Jak można zauważyć, dopowiedzenia są takim składnikiem zdania, który może zostać opuszczony bez większej szkody dla budowy zdania. Należy pamiętać, iż dopowiedzenie występujące wewnątrz zdania wydzielamy za pomocą przecinków z obu stron, np.
Lubi jazz, zwłaszcza tradycyjny, choć ceni też muzykę poważną.
Chwali się bezustannie swoimi sukcesami, na przykład częstymi awansami, więc prawie wszyscy mają go dość.
Jeśli warunki te nie są spełnione, przecinka nie stawiamy, np.
W nocy pojazd stojący na przykład na drodze powinien być oświetlony.
Kontemplatorem słów pewnego znamiennego typu był spośród twórców literackich na przykład Norwid.
(W. Doroszewski)
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Słowniku języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, jak przez pół wieku zmieniło się słowo immatrykulować
Więcej słów
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego